Wijzigingen begroting

Perspectief Ede 2050
Ede is een gemeente die al jaren groeit en zich ontwikkelt naar 150.000 inwoners. Als grote gemeente staan we voor ruimtelijke, maatschappelijke en economische vraagstukken die passen bij ons stedelijke profiel. De relevante vraag is: Hoe accommoderen we de groei? Wat betekent deze groei voor de manier waarop we wonen, werken, leren, ontspannen en zorgen voor elkaar? Om tijdig de juiste keuzes te kunnen maken, stelt het college voor om in 2026 een verkenning uit te voeren. Deze brengt in beeld wat de groei betekent voor onze voorzieningen, economie en leefomgeving – en wat we nú al moeten doen om straks voorbereid te zijn. De gevraagde investering is € 90.000.

Verkiezingen
In de begroting was voor het jaar 2025 geen verkiezing voorzien, daarom is het budget in 2025 afgeraamd. Door de val van het kabinet zijn er op 29 oktober Tweede Kamerverkiezingen. Dit leidt tot een overschrijding in 2025 ten opzichte van het afgeraamde budget.

Kosten Lijkschouwingen
In 2025 worden we wederom geconfronteerd met een hoger aantal uit te voeren lijkschouwingen en hogere kosten per casus. Wij zien vooral meer lijkschouwingen buiten kantooruren, wat vanwege een sterk hoger tarief voor meer kosten zorgt van € 50.000.
Naast de bestaande kostenstijgingen wordt het takenpakket van de gemeentelijke lijkschouwer vanaf 2026 vergroot, wat voor extra kosten gaat zorgen. Hiervoor komt het Rijk met een compensatie van € 20.000.

Programma Dienstverlening
In de Programmabegroting 2024-2027 heeft uw raad middelen beschikbaar gesteld voor verbeteren dienstverlening, in de Perspectiefnota 2025-2028 middelen voor de noodzakelijke ICT-investeringen.
Hiervoor moet eerst een doelarchitectuur dienstverlening en de visie op dienstverlening worden opgeleverd. Daar deze later beschikbaar waren dan voorzien schuiven een aantal noodzakelijke investeringen ook op in de tijd. Inmiddels wordt de nieuwe e-formulierentoepassing geïmplementeerd en is deels al live. Daarnaast is gestart met voorbereidingen voor de aanbesteding van de ICT-investeringen, waaronder het nieuwe Zaaksysteem, maar dit zorgt nog niet voor kosten in 2025, waarmee de kosten 1 jaar doorschuiven naar 2026 en 2027, waar we eerder uitgingen van 2025 en 2026.

Administratieve correctie Paspoortenpiek
Om de zogenoemde Paspoortenpiek (2024-2028) op te vangen is extra capaciteitsinzet nodig. Dit is in de Perspectiefnota 2025-2028 door uw raad gehonoreerd. Echter de onderliggende bedragen waren niet correct weergegeven. Daardoor is voor de jaren 2025 - 2028 niet voldoende budget om deze piek op te kunnen vangen voor onze inwoners. De Paspoortenpiek eindigt in het jaar 2028.

Leges Burgerzaken
In de Legesverordening 2025 zijn de beïnvloedbare leges voor Burgerzaken bijgesteld zodat ze meer overeenkomen met de werkelijke kostprijs. Dit zorgt voor structureel hogere inkomsten van ongeveer € 50.000.
De omvang van de aangevraagde reisdocumenten in 2025 is hoger dan was voorspeld door zowel onszelf als de cijfers vanuit het ministerie. Dit zorgt voor € 120.000 meer legesinkomsten dan begroot. Tegelijk waren er voor het product Burgerzaken extra kosten noodzakelijk voor opleidingen (in verband met certificering) en maatregelen ten behoeve van meer veiligheid, zoals vervanging en aanpassing van apparatuur en essentiële software.

Verlofsparen
De voorziening verlofsparen wordt jaarlijks bij de programmabegroting aangesloten bij het dan gespaarde verlof. Op dit moment is er geen reële inschatting te maken naar de omvang van het in 2025 gespaarde verlof.

Stelposten/Diverse Reserveringen
In de begroting zijn diverse stelposten opgenomen, onder meer voor lonen, prijzen volume. Lopende het jaar worden deze bedragen uitgekeerd en/of ingevuld (naar andere programma's). Voorbeelden zijn de stelpost onderuitputting, stelpost loon-en prijscompensatie, stelpost AU-actualisatie (inclusief stelpost CAO sociaal domein), stelpost onvoorzien, stelpost zelffinanciering.
Het tekort is grotendeels toe te schrijven aan de volumecompensatie Jeugdhulp. Zoals in de Perspectiefnota 2026-2029 is vermeld maken we voor onder andere Jeugdhulp gebruik van voorspelmodellen. Het voorspelmodel Jeugd laat voor 2026 een verwachte volumegroei zien van 5% terwijl in de begrote stelpost rekening is gehouden met een volumegroei van 3%. Dit leidt tot een structureel tekort van € 902.000 vanaf 2026.

Financiering
In de Programmabegroting 2025-2028 is de renteomslag voor 2025 incidenteel verhoogd naar 2,3%. Het werkelijke rentepercentage blijkt aanzienlijk lager te zijn. Dit leidt tot een renteresultaat in 2025 van circa € 2,0 miljoen. Dit is een incidenteel resultaat omdat de interne rekenrente in de Perspectiefnota 2026-2029 vanaf 2026 vastgesteld is op 1,8 %.
Daarnaast constateren we dat er door temporisering in projecten (regulier planningsoptimisme maar ook als gevolg van stikstofproblematiek én de komende ombuigingen) dat er minder leningen aangetrokken hoeven te worden dan begroot. Dit leidt tot een financieringsvoordeel van € 1,6 miljoen.

Proceskosten NCNP
Bij de Perspectiefnota 2026-2029 is vanaf 2026 een besparing van € 100.000 ingeboekt als gevolg van het verlagen van proceskostenvergoedingen WOZ-bezwaren No Cure No Pay (NCNP)-bureaus. Naar huidige inzichten worden de effecten van de wettelijke maatregelen in combinatie met de meest recente uitspraak van de Hoge Raad om de forfaitaire bedragen van de proceskostenvergoedingen te minimaliseren nu al zichtbaar. Dit was eerder pas voorzien in/voor jaar 2026.

Asbestsanering
Bij het renoveren van de Commanderij in Bennekom is bij het destructieve onderzoek meer asbest aangetroffen dan voorzien.

Sanering Sterrenberg
Voor de sanering van asbest in het gebouw de Sterrenberg is incidenteel budget aangevraagd. Echter door vertraging vanuit onderzoeken vanuit de flora en faunawetgeving is uitvoering in 2025 niet mogelijk en kan het, afhankelijk van de uitkomsten, pas in 2026 of nog later worden uitgevoerd.

Afkoop onderhoud wachtruimte station
Voor de afkoop van het beheer en onderhoud van de luifel van het nieuwe station moeten nog nadere afspraken gemaakt worden tussen gemeente, NS en Prorail. De kosten worden daarom in 2025 niet meer verwacht. Vanwege de afwikkeling van het project spoorzone wordt de bijdrage wel geboekt in 2025.

Brandweerkazerne Otterlo
In de Programmabegroting 2024-2027 is in totaal € 2,1 miljoen beschikbaar gesteld om te komen tot een nieuwe brandweerkazerne in Otterlo. In de voorbereiding op de realisatie komen enkele knelpunten naar voren:

• Bij archeologisch onderzoek zijn sporen aangetroffen die teruggaan naar de steentijd en het historisch erf "de Haar". Dit betekent dat, conform de regelgeving, nader onderzoek gedaan moet worden middels proefsleuven en vervolgens opgravingen.
• De Provincie Gelderland stelt als eigenaar van het fietspad bij de Apeldoornseweg als voorwaarde voor de veiligheid dat het fietspad verlegd wordt, zodat de brandweer veilig voor alle verkeersdeelnemers kan uitrukken.
• De bestaande riolering in het gebied moet aangepast worden vanwege de komst van de brandweer.

Voor de uitvoering van deze werkzaamheden is het bouwkrediet niet voldoende en is aanvullend krediet van € 305.000 noodzakelijk. De bijbehorende structurele kapitaallasten vanaf 2027 bedragen € 11.000.

Brandweerkazerne Ede Peppelensteeg
Ede heeft een nieuwe brandweerkazernelocatie nodig. Aanrijtijden zijn kritisch geworden door de groei van Ede. Uit de haalbaarheidsstudie begin 2025 is gebleken dat het zuidoostelijke voetbalveld van voetbalvereniging Blauw Geel ’55 in principe een haalbare locatie is. Het college heeft op 24 juni middels een besluit deze plek aangewezen als beoogde locatie. Randvoorwaardelijk is de herschikking van de voetbalvelden van Blauw Geel waarbij de vereniging hetzelfde aantal velden en dezelfde voorzieningen behoudt. Ook een nieuwe en veilige ontsluiting op de Kastelenlaan is randvoorwaardelijk. Deze herontwikkeling vindt plaats in het toekomstige Westerpark, onderdeel van Ontwikkelkader Ede-stad. Het is belangrijk dat de vastgoedontwikkelingen brandweerkazerne, voetbalvelden, maar ook de turnhal afgestemd worden op het toekomstbeeld. Zodat de visie vanuit het Ontwikkelkader en de vastgoedontwikkelingen hand in hand gaan. Om dit in goede banen te leiden en de trajecten van de brandweerkazerne en sport te coördineren is een overkoepelend team met projectleider aangesteld.