Gemeente Ede kent een historie waarin veel is ingezet op actief grondbeleid waarbij veel bouwgrond is geproduceerd voor de functies wonen en werken. De voorraad bouwgrond is de afgelopen jaren sterk afgenomen door verkoop in de projecten. Dit heeft geleid tot afname van de boekwaarde en daling van het risicoprofiel van de gemeentelijke grondportefeuille.
We zien de complexiteit van gebiedsontwikkelingen en planvorming verder toenemen. Het compenseren van natuurwaarden, de eisen vanuit stikstofuitstoot, het voorzien in maatregelen om de recreatiedruk op kwetsbare natuurgebieden te beperken, de noodzaak tot goede mobiliteits- en parkeeroplossingen en net congestie zorgen voor grote (financiële) uitdagingen. Deze vertalen zich in grondexploitaties die niet langer rendabel zijn, maar grote tekorten en aanzienlijke risico's kennen. Om alle uitdagingen aan te kunnen gaan is de afgelopen jaren ingezet op een reserve Omgevingsvisie waarin gespaard kan worden om de uitdagende ontwikkelingen te kunnen starten en de ambities vanuit de Omgevingsvisie te realiseren. Daarbij is focus, intensieve samenwerking met provincie en weloverwogen besluitvorming nodig, maar hebben we ook financiële steun nodig van het Rijk. De Ontwikkel- en Investeringsstrategie is het instrument waarmee we de inspanningen en afwegingen vorm willen geven. Het is tevens ook het verhaal naar buiten om cofinanciering te vinden op de noodzakelijke ambities.
Ruimtelijke ontwikkelingen in Ede
Op dit moment zien we dat we vanuit de woningbouwopgave en de omgevingsvisie 2040 in het ontwikkelkader Ede Stad inzetten op een ambitieus woonprogramma voor Ede stad van 10.000 nieuwe woningen. Dit betekent dat nieuwe en grote ontwikkelingen nodig zijn. Dit kan via gemeentelijke grondexploitaties, maar we kunnen ook kiezen om het aan de markt te laten middels facilitaire plannen of het gezamenlijk met de markt op te pakken. In oktober 2025 is de eerste fase van de grondexploitatie Doesburgerbroek voorgelegd. Tegelijk is het ontwikkelperspectief Stationskwartier vastgesteld en wordt een herziening van de grondexploitatie WFC voorbereid, met een intensivering van het woonprogramma. Daarnaast wordt in de komende jaren een afweging voor een grondexploitatie Hoogbouw Ede Zuid voorzien. Daarmee zal de portefeuille van het grondbedrijf de komende jaren weer toenemen. Niet alleen de boekwaarde zal oplopen, ook de risico's verbonden aan de portefeuille zullen aanzienlijk stijgen.
In deze paragraaf gaan we achtereenvolgens in op de ontwikkelingen in de ruimtelijke ontwikkelingen. We sluiten af met een doorkijk en samenvatting van de effecten op onze huidige portefeuille, zoals toegelicht in het MPG Lite.