Onderstaande kengetallen maken inzichtelijk over hoeveel (financiële) ruimte de gemeente beschikt om structurele en incidentele lasten te kunnen dekken of opvangen. Ze geven zodoende inzicht in de financiële weerbaarheid en wendbaarheid. In de bijlage Toelichting paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing zijn de definities van de kengetallen opgenomen.
Tabel 6.1.7 - Kengetallen Programmabegroting 2026-2029 | |||||||||||
Omschrijving | Verloop van de kengetallen | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
PB 2025 | PR 2024 | PB 2026 | MJB 2027 | MJB 2028 | MJB 2029 | ||||||
Netto schuldquote | 80% | 43% | 70% | 89% | 84% | 84% | |||||
Gecorrigeerde netto schuldquote | 71% | 32% | 63% | 82% | 83% | 79% | |||||
Solvabiliteitsratio | 25% | 37% | 27% | 23% | 24% | 24% | |||||
Structurele exploitatieruimte | 1% | 3% | 0% | 1% | -1% | -0% | |||||
Grondexploitatie | 15% | 15% | 10% | 8% | 9% | 9% | |||||
Belastingcapaciteit | 89% | 85% | 88% | 88% | 88% | 88% | |||||
De nettoschuldquotes zijn gestegen ten opzichte van de Programmarekening 2024. De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door een toename van nieuwe lange leningen die nodig zijn om uitgaven te financieren (de teller in de ratio). Ten opzichte van de Programmabegroting 2025 is in 2026 een daling waarneembaar, die weer oploopt in de jaren daarna. Alle nettoschuldquotes vallen overigens qua signaleringswaarde van de provincie Gelderland onder de categorie 'minst risicovol'.
Voor begrotingsjaar 2026 bedraagt de solvabiliteitsratio 27% en is daarmee ruim hoger dan de norm van 20% (zie bijlage toelichting paragraaf weerstandsvermogen). De afname van de ratio ten opzichte van de Programmarekening 2024 wordt met name verklaard door de toename van het totale vermogen (de noemer in de ratio). Qua signaleringswaarde van de provincie Gelderland vallen alle solvabiliteitsratio's onder de categorie 'neutraal'.
Door de getroffen ombuigingsmaatregelen is het kengetal structurele exploitatieruimte in alle begrotingsjaren (substantieel) verbeterd ten opzichte van de vorige programmabegroting. Als we kijken naar de signaleringswaarden van de provincie Gelderland, dan vallen de jaren 2026 en 2027 in de categorie minst risicovol/neutraal. Als gevolg van het opschuiven van het ravijn is vanaf 2028 nog steeds sprake van een negatief kengetal.
In de begroting zien we een daling van het kengetal grondexploitatie. Dit kengetal geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van de totale jaarlijkse baten van de gemeente. De daling van het kengetal ten opzichte van 2025 wordt veroorzaakt door een verwachte afbouw van de grondpositie vanwege de sluiting van diverse lopende grondexploitaties in de komende jaren. Hierbij wordt opgemerkt dat de bouwgrond in exploitatie exclusief toekomstige, nog te openen nieuwe grondexploitaties is. Hiervoor zijn enkele voorbereidingskredieten verleend. Na het openen van nieuwe grondexploitaties zal dit kengetal naar verwachting weer stijgen. Voor meer informatie over de grondexploitaties en de risico's wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid en MPG Lite 2025.
Het kengetal voor belastingcapaciteit is licht gestegen ten opzichte van de Programmarekening 2024 en licht gedaald ten opzichte van de Programmabegroting 2025. De belastingdruk in Ede blijft nog steeds ruim onder het landelijk gemiddelde.
De stijging van de belastingcapaciteit van 85% naar 88% is vertekend. Richtlijnen schrijven voor, dat de belastingcapaciteit wordt berekend door een vergelijk te maken met het laatst bekende (landelijke) cijfer van Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO); dit is het cijfer over 2025. In dit cijfer is geen rekening gehouden met landelijke inflatiecorrectie (en overige verhogingen) voor 2026 terwijl in onze lokale heffingen 2026 wel rekening is gehouden met inflatiecorrectie en overige verhogingen (zie hoofdstuk 6.2 Lokale heffingen). In de praktijk zal de belastingcapaciteit bij de programmarekening dus (vrijwel) altijd lager uitvallen dan het cijfer dat is opgenomen in de programmabegroting voor het betreffende jaar.