Productgroep Duurzaamheid en energie | Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor in 2026 doen?

Algemeen
Duurzaamheid en Energie
In maart 2025 heeft het ministerie van KGG het Klimaatplan 2025-2035 opgesteld. Een gezonde en veilige leefomgeving is wat het rijk, op basis van de landelijke Klimaatwet, wil bereiken. Om dat te bereiken zet dit plan bestaand beleid voort, agendeert het nieuwe beleidsrichtingen, stelt het een nieuw tussendoel van 90% broeikasgasreductie in 2040 en zegt het uitvoeringsmiddelen toe. De gemeente blijft de komende jaren, vanuit de regierol, belangrijke uitvoeringstaken hebben.

In het Klimaatplan en de uitwerking die volgt staan vier uitgangspunten centraal in de komende jaren: een rechtvaardig klimaatbeleid (klimaatbeleid voor iedereen), transitie met economisch perspectief (duurzame toekomst en sterk innovatievermogen), ruimte voor maatschappelijk initiatief en aandacht voor samenhang met andere opgaven (zoals met volksgezondheid, gezonde leefomgeving, biodiversiteit en circulariteit). Dit biedt de komende jaren kansen voor integrale ontwikkeling en uitvoering van ons gemeentelijk beleid.

In de jaren 2023 t/m 2025 zijn de uitvoeringsmiddelen uitgekeerd als specifieke uitkering (SPUK) via de regeling ‘capaciteit decentrale overheden klimaat- en energiebeleid’ (CDOKE-regeling). Middels een brief van het ministerie van KGG zijn gemeenten geïnformeerd dat de middelen voor 2026 t/m 2030 uitgekeerd worden via het Gemeente- en Provinciefonds. Voor het jaar 2026 gebeurt dat als decentralisatie-uitkering (DU). De middelen voor 2026 worden in het najaar verdeeld. De middelen voor de jaren 2027 t/m 2030 zullen als bijzondere fondsuitkering (BFU) worden uitgekeerd. Gemeenten en provincies zullen voor de jaren 2026 t/m 2030 ten minste het bedrag aan basisfinanciering ontvangen dat zij in 2025 ontvingen.

Huishoudelijk afval
De VNG en Verpact (verpakkingsindustrie) hebben nieuwe afspraken gemaakt voor de inzameling PMD-verpakkingsafval per 2026. Er zijn afspraken gemaakt over de vergoeding voor de inzameling van PMD-verpakkingen over het verbeteren van de kwaliteit. De hoogte van de vergoeding hangt samen met de kwaliteit van het ingezamelde PMD. De verwachting is dat de vergoeding voor Ede lager zal zijn dan de voorgaande jaren. De hoogte van de vergoeding over 2026 wordt naderhand vastgesteld wanneer de kwaliteit van het ingezamelde PMD met sorteeranalyses is vastgesteld.

ACV bereidt een nieuw toekomstbestendig, circulair afvalbrengstation voor op Kievitsmeent 2. Het bestemmingsplan van Kievitsmeent 2 is gewijzigd. Naar verwachting neemt ACV de nieuwe locatie medio 2029 in gebruik en bedragen de meerkosten in 2029 maximaal € 522.000. Deze meerkosten komen ten laste van product Afval in jaarschijf 2029.

Het Rijk wil in 2028 een plasticheffing invoeren en voorziet € 567 miljoen aan inkomsten. Het Rijk wil het bedrag ophalen bij de afvalverwerkers. Dit zal uiteindelijk doorwerken in de kosten voor verbranding van restafval van huishoudens. De eventuele meerkosten komen ten laste van jaarschijf 2028.

	Evalueren en aanpassen van aanjaagfondsen voor slimme energieoplossingen voor bedrijven en andere organisaties.
Subdoel	40% van de energie in 2030 is hernieuwbaar (afkomstig uit wind, zon, biomassa, bodem of lucht).
Prestaties	Hernieuwbare elektriciteitsopwekking op dubbel ruimtegebruik, aanbesteden en ontwikkelen zonnelint/zonnewal A12-A30.
	Slimme oplossingen voor netcongestie stimuleren. Door in te zetten op subsidie en adviseren over netbewust bouwen bij nieuwe ontwikkelingen.

	Transitievisie Warmte implementeren door twee nieuwe wijken op te starten en twee wijkuitvoeringsplannen vast te laten stellen.
Subdoel	Afname energieverbruik (in bestaande gebouwen) met 17% in totaal in 2030 ten opzichte van 2018.
Prestaties	Lokale Aanpak Isolatie voor woningeigenaren implementeren; door tenminste 1 isolatiemaatregel te treffen bij 1.000 slecht geïsoleerde woningen, zowel particulier als in een VvE.
	Starten met het opstellen van het nieuwe Warmteprogramma (opvolger Transitievisie Warmte).
	Isolatiemaatregelen door huurders, bedrijven en andere organisaties stimuleren.
	Projecten implementeren vanuit visie op deelmobiliteit; verkennen mogelijkheid deelfietssysteem Ede-Wageningen en vervolg geven aan verkenning laadpleinen in het centrum.
	Aanbesteden en ontwikkelen Logistiek Laadplein BTA12.
	Plaatsing van laadpalen voor elektrische voertuigen stimuleren. Door 70 nieuwe laadpalen bij te plaatsen.
	Vooruitlopend op inwerkingtreding zero-emissiezone voor stadslogistiek 2030, onder andere werken aan het implementeren van een hub en inzet op verminderen en verschonen.

	Stimuleren van Biobased isoleren.
Subdoel	Inzetten op circulaire bedrijvigheid en ondernemerschap, landbouw, gebiedsontwikkeling en bouwen (voorstel voor vaststelling actieplan circulaire economie volgt).
Prestaties	Bestaande activiteiten structureren, zodat de basis beter op orde komt en koppelkansen tussen de thema’s te benutten.
	Bewustwording in organisatie van circulaire economie en inzicht dat het een versneller kan zijn voor andere opgaven.

	Verbeteren kwaliteit gescheiden ingezameld afval.
Subdoel	Afval hoogwaardiger verwerken en afvalpreventie zodat spullen, grondstoffen en materialen zoveel mogelijk in de keten blijven.
Prestaties	Anticiperen op afspraken producentenverantwoordelijkheid; onder meer met verpakkingssector en textielsector.
	Opstellen van Omgevingsprogramma circulaire economie voor inzameling van grondstoffen en restafval van huishoudens.
	Uitvoeren projecten "Lang leve de (zit)bank" in samenwerking met ACV, Restore en netwerkpartners.