Onderhoud kapitaalgoederen

Inleidend
De kapitaalgoederen in de openbare ruimte vertegenwoordigen een groot areaal en een aanzienlijke investering. Het onderhoud aan de kapitaalgoederen wegen en riolering is risicogestuurd en gericht op het zo lang mogelijk in stand houden (technische kwaliteit) en het voorkomen van kapitaalvernietiging. De werkzaamheden voor het groot onderhoud en vervangingen worden, waar mogelijk, integraal uitgevoerd in samenhang met andere opgaven in de openbare ruimte.

Beheerplannen
Met het afronden van beheerplannen is in 2025 een ontbrekende schakel in de beheerketen geplaatst en is invulling gegeven aan het advies vanuit de Rekenkamer (2023) om uitvoering van beleid beter herleidbaar en stuurbaar te maken. Hiermee hebben we een belangrijke stap gezet in de vertaling van beleid naar beheer. In 2026 werken we aan de verdere vertaling van nieuw beleid– zoals het IBOR – in de beheerplannen zodat de borging van de uitvoering van beleid sterker en beter herleidbaar wordt.

Algemeen ten aanzien van kosten en planning
De in deze paragraaf opgenomen projecten zijn primair gericht op de vervanging en het onderhoud van de kapitaalgoederen, oftewel het in stand houden van het huidige areaal. De werkzaamheden zijn integraal gepland en begroot binnen de beschikbare budgetten en (personele) capaciteit. Bij stijging van kosten of beperkingen in capaciteit als gevolg van onder andere externe ontwikkelingen, kunnen projecten vertraagd worden.

Gebiedsgerichte projecten
Gebiedsgerichte projecten zijn projecten waar meerdere vervangingsopgaven in de openbare ruimte over meerdere straten zijn. De grootste, meest bekende staan hieronder.

Zeeheldenbuurt
In de Zeeheldenbuurt zijn er beheer- en vervangingsopgaven voor riolering, wegen, spelen en bomen. De werkzaamheden in het eerste cluster van de Zeeheldenbuurt zijn in 2023 afgerond. Op dit moment ligt er een definitief ontwerp voor het overige deel van de Zeeheldenbuurt. Na een intensief participatietraject in de ontwerpfase en het uitwerken van een afvoerplan voor de laag staalslakken in de wegfundering, is de start van de uitvoering uitgesteld naar januari 2026. Het afvoeren van staalslakken levert geen extra vertraging op tijdens de uitvoering. De dekking voor de extra (stort) kosten zijn aangevraagd in de Perspectiefnota 2026-2029. De uitvoering van dit project heeft een verwachte doorlooptijd van circa één jaar.

Bloemenbuurt
Dit project omvat de vervanging van de riolering, verharding, speelplekken en een aantal bomen. Daarnaast wordt onderzocht hoe ambities op het gebied van vergroening, klimaatadaptatie, verkeersveiligheid en duurzaamheid kunnen worden meegenomen in het ontwerp. In 2024 is de samenwerking in bouwteamverband met een aannemer vroegtijdig beëindigd en is er een intern projectteam opgezet voor de voorbereiding en het ontwerp. In deze wijk is de ruimte beperkt en zijn de opgaven en ambities groot. Inmiddels is het schetsontwerp gereed en wordt onderzocht of een warmtenet past in de ondergrond, hierbij moeten er duidelijke inrichtingskeuzes worden gemaakt. Het beëindigen van het bouwteam en de extra inspanningen rondom een mogelijk warmtenet zorgen voor een vertraging van 1,5 tot 2 jaar. Naar verwachting gaan we zomer 2027 in uitvoering.

Parkweg e.o.
In Ede-Zuid zijn vijf projecten samengevoegd tot een integrale gebiedsaanpak, gericht op de vervanging van riolering, wegen en groen. De bovengrond wordt opnieuw ingericht waarbij de Kerkweg een fietsstraat wordt.
In 2025 zijn de Nieuwe Maanderbuurtweg en de Parkweg afgerond. Aansluitend is gestart met de Blokkenweg waarna de Verlengde Parkweg, Vincent van Goghstraat en de Kerkweg nog volgen. De uitvoering loopt door tot begin 2027.

Vogelbuurt en Indische buurt
In deze buurten is een omvangrijke vervangingsopgave gepland voor riolering, wegen en groen. Daarnaast zijn er ambities op het gebied van duurzaamheid, vergroening en klimaatadaptatie. In deze wijk is de ruimte beperkt en zijn de opgaven en ambities groot. Hierdoor is niet alles realiseerbaar en moeten er duidelijke inrichtingskeuzes worden gemaakt. In dit proces gaat Vogelbuurt voorop zodat we die kennis ook kunnen toepassen in de Indische buurt. Deze keuzes vergen meer tijd voor uitwerking en besluitvorming.
De geplande uitvoering van de wijken is daarom uitgesteld en start op zijn vroegst zomer 2027 en loopt tot en met 2029. Deze planning is mede afhankelijk van bepaalde ontwerpkeuzes, waaronder het toepassen van warmtenet.

Lunteren Zuidwest (Hulweg e.o.)
Hoewel het eerste schetsontwerp voor het integrale project Lunteren Zuidwest in 2024 gereed was, heeft het project stilgelegen vanwege een flora- en fauna-onderzoek. Dit onderzoek is nodig voor de kap van lindebomen, noodzakelijk voor de aanleg van een regenwaterriool. In de nadere uitwerking is besloten het project te faseren. Waarbij de eerste uitvoeringsfase (Hulweg, Honskamp en Hugo de Vriespark) in 2026 start. De tweede fase (Kerkhoflaan, Achterstraat. P. v.d. Voorstraat, Roskammersteeg en het Beeklaantje) is ook in voorbereiding, maar de uitvoering wordt later ingepland, afhankelijk van de (financiële) capaciteit.

Bennekom Oost
Dit project is het laatste deelgebied van de grootschalige rioolvervangingsopgave in Bennekom. Het gebied wordt integraal aangepakt. Tijdens de voorbereiding bleek het budget door scopewijzigingen en inflatie ontoereikend. In de nadere uitwerking is besloten het project te faseren. Waarbij de eerste uitvoeringsfase eind 2026 verwacht te starten. Voor de tweede fase moeten de financiële middelen nog beschikbaar worden gesteld.

Overige integrale projecten
Behalve de bovengenoemde projecten gaan we in 2026 ook over tot uitvoering van de integrale vervangingsprojecten: Bennekom De Akkers, Bennekom Groenestraat, Ede Hertespoor, Ede van Heutszlaan, Harskamp Beatrixlaan en Lunteren Engweg eo.
Ook starten we in 2026 met de voorbereiding van een aantal nieuwe projecten, de meeste omvangrijke zijn: Ede Catharinadaal, Bennekom Gasthuisbouwing eo en Lunteren Hertenlaan.
In Ede Uitvindersbuurt en Ede Rietkampen gaan we samen op met trottoirherstel en groeiplaatsverbetering van bestaande en/of nieuwe bomen.

Verbreden Fietspaden
Vanuit een aangenomen motie is er een project opgestart om de fietspaden langs de Immenweg, de Hoge Valkse Dijk en de Vijfsprongweg te verbreden. In de voorbereiding blijkt verbreding niet mogelijk vanwege natuurwetgeving (onder andere stikstofdepositie, verkleining oppervlakte, beschadiging leefgebied) in het betreffende gebied. In 2025 wordt er gewerkt aan een vervangingsplan en wordt er een natuurtoets uitgezet. Ook hier brengt de natuurwetgeving nog risico’s met zich mee in de doorlooptijd en uitvoering. Indien de natuurtoets dit toelaat, hopen we de uitvoering te starten in 2026. Uiteraard met oog en zorg voor de natuur.

Overige projecten
De volgende projecten staan op de nominatie om in 2026 te worden opgestart. Gedurende het jaar kan het zijn dat er gewijzigde opgaven worden bepaald. Dit kan bij financiële meevallers in andere projecten, in geval van temporiseren van reeds geplande projecten en/of aanvullend beschikbaar gesteld krediet.

Wegen
Het onderhoud aan wegen is risicogestuurd en gericht op het in zo lang mogelijk in stand houden en het voorkomen van kapitaalvernietiging waarbij de veiligheid van de weggebruiker voorop staat. Het onderhoud en de vervangingen zijn gebaseerd op de technische kwaliteit en het gewenste ambitieniveau. Uit de jaarlijkse inspecties blijkt dat er een onderhoudsachterstand is. Met het uitvoeren van regulier en groot onderhoud en de integrale vervangingen wordt verdere achteruitgang getemporiseerd.
Grootschalige projecten aan wegen en fietspaden vinden zoveel mogelijk integraal plaats. De integrale projecten waaraan wegbeheer een bijdrage levert zijn hiervoor beschreven. In 2025 is een nieuwe aannemer gecontracteerd, welke is gestart met vertraagde projecten uit 2024. In 2026 hebben we een extra volle uitvoeringsplanning om de achterstand verder in te lopen. De omvangrijkste vervangings- en groot onderhoudsprojecten aan verhardingen voor 2026 zijn:

• Bennekomse kade Bennenkom
• Schampsteeg Ede
• Loenhorsterweg Lunteren
• Meulunterseweg Lunteren
• Pijnenburgweg Harskamp
• Galvanistraat Ede
• Newtonstraat Ede
• Matendijk Wekerom
• Langschoterweg Bennekom
• Overwoudseweg Lunteren

In 2025 wordt het beheerplan wegen afgerond. Hieruit zal blijken wat er aan financiële middelen nodig is om de beheerwerkzaamheden voor wegen uit te voeren.

Technische installaties
Voor de technische installaties (verkeersregelinstallaties, evenementenkasten, stadsafsluitingen, parkeerautomaten, camerasystemen) wordt in 2025 een breed onderzoek naar de technische staat en veiligheid afgerond. In 2026 kunnen we hiermee de vervangingsplanning actualiseren en nagaan of het vervangingskrediet voor de aankomende jaren volstaat. Daarnaast staan er voor 2026 twee verkeersregelinstallaties op de vervangingsplanning. De K14 Dwarsweg/N224 en de K15 Lagewoud/N224. Mogelijk worden ook de werkzaamheden aan de P103 door de provincie naar voren gehaald in de planning. Hierin gaan wij dan samen op, wat van invloed kan zijn op de eigen (financiële) planning.

Openbare verlichting
Om de SER-doelen 2030 (verlagen energiegebruik) te behalen, wordt de komende jaren extra geïnvesteerd in het vervangen en verduurzamen van armaturen en minder in het vervangen van masten. In 2026 vervangen we 470 oude armaturen voor zuinige LED-armaturen. Daarnaast staan er ruim 100 masten op de vervangingsplanning. In de periode tot met 2030 zetten we dit door en worden jaarlijks tussen de 400 en 600 armaturen vervangen.

Civiele kunstwerken
Eens in de vier jaar worden, conform de richtlijnen, de civiele kunstwerken geïnspecteerd. Hieruit volgen de onderhoudsmaatregelen voor de korte termijn en een theoretische restlevensduur. Voor kunstwerken met een theoretische einde levensduur van 0-10 jaar wordt met behulp van Life Cycle Costing (LCC) en nader onderzoek het noodzakelijk onderhoud en eventueel renovatie of vervanging bepaald.
In 2024 hebben we onderzoeken uitgevoerd voor het verbeteren van onze areaaldata. Op basis van de meest recente inspectie gegevens, in combinatie met het aanlegjaar van de kunstwerken, brengen we in 2026 ook de vervangingsopgave met de daarvoor benodigde financiële middelen voor de lange termijn in beeld.

Groen
Het vervangen van groen betreft vooral cultuurlijk groen. In 2023 is hiervoor een inspectie uitgevoerd. Hierbij is gelet op de technische staat van elk afzonderlijk groenvak. Uit de inspectie bleek dat 40% van de groenvakken niet aan de gewenste kwaliteit voldeed. De resultaten uit deze inspectie zijn gebruikt voor het maken van een vervangingsplan voor de komende jaren. Met dit vervangingsplan grijpen we in op die plekken waar de urgentie het grootst is.
In voorgaande jaren zijn vooral de groenvakken in Veldhuizen aangepakt, wat uiterlijk begin 2026 tot een afronding komt. In 2026 gaan we door met groenvakken in project 'Verbindelaarsweg eo' op het Kazerneterrein en nabij het winkelcentrum Stadspoort in Ede. Voor elk groenvak dat vervangen wordt maken we bewust een afweging over het type inrichting. Daarbij houden we rekening met beleidsafspraken zoals beeldkwaliteit en beleidsambities over biodiversiteit en klimaatrobuustheid.

Bomen
Het areaal bomen wordt één keer in de drie jaar volgens het Visual Tree Assessment (VTA) gecontroleerd en indien nodig gesnoeid. Bomen die meer risico vormen worden vaker gecontroleerd of komen in aanmerking voor vervanging.
Het vervangen van bomen vindt zoveel als mogelijk integraal plaats, wat bijdraagt aan het kwalitatief hoogwaardig inpassen van boombeplanting in projecten. De grote integrale projecten waaraan Bomen deelneemt zijn in het deel over gebiedsgerichte projecten terug te vinden. Als mono vervangingsopgave van bomen staat project Kastelenlaan Ede voor 2026 op de planning. Naast het projectmatig vervangen van bomen, gebeurt dit ook gemeentebreed op individueel niveau. We vervangen jaarlijks bomen die zijn uitgevallen en waar herplant binnen de huidige richtlijnen haalbaar is.

Bos en natuur
Onze natuurgebieden hebben vrijwel allemaal de Natura 2000-status. In samenwerking met de provincie Gelderland werken we in 2026 verder aan het herstel van de biodiversiteit, het klimaatrobuust maken van onze bossen en voldoende rust creëren voor de verstoringsgevoelige soorten. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat onze natuurgebieden goed ontsloten blijven voor de recreanten en herstellen we waar mogelijk de cultuurhistorische elementen zoals de oude lanen.
Onze inzet voor het in stand houden en/of het verbeteren is opgenomen in het nieuwe beheerplan 'Natuurgebieden Gemeente Ede 2022-2032'. Werkzaamheden die voor 2026 gepland staan, zijn onder andere:

• Treffen van maatregelen die op aangewezen plekken het recreatief gebruik stimuleert en daarmee op kwetsbare plekken juist ontmoedigt omwille van natuurbehoud.
• Verbeteren van de informatievoorziening.
• Revitalisering van bos(gebieden) in het kader van natuurherstel en klimaatadaptatie.
• Beheermaatregelen ten behoeve van natuurontwikkeling in de verschillende natuurgebieden.
• Edese Bos: verdere uitwerking voor het herstel van het Historisch boscomplex.

Spelen
Speeltoestellen inspecteren we meerdere keren per jaar op veiligheid volgens het Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen (WAS). Als speeltoestellen niet meer veilig zijn en repareren niet meer mogelijk of financieel rendabel is worden deze verwijderd en waar mogelijk vervangen. Het speelbeleidsplan 'Bewegen, Ontmoeten, Sporten en Spelen' van de gemeente Ede (BOSS) is daarbij leidend. Ook in 2026 gaan we op een aantal plekken sporttoestellen, speeltoestellen en valondergronden vervangen. Hierbij vindt participatie plaats, waarvan de intensiteit verschilt per speelplaats en type werk. De meest omvangrijke projecten zijn op de locaties:

• De Oude Hofstede Ede
• Proosdijpark Ede
• Noorburgerbos Ede
• Torenveld Ede

Begraafplaatsen
In 2023 is de Nota Begraven vastgesteld. Hierin staat het advies om beeldkwaliteitsplannen per begraafplaats op te stellen. Inmiddels worden deze beeldkwaliteitsplannen opgesteld, om daarmee de beeldkwaliteit te borgen voor de toekomst. Het beeldkwaliteitsplan biedt handvatten voor beheer en onderhoud, toekomstig herinrichtingen en ontwikkelingsprojecten. Ook gaat het inzicht geven in de omvang van toekomstige investeringen.

Riolering
Voor het reguliere beheer en onderhoud van de riolering passen we risicogestuurd beheer toe. We zetten in op datagedreven beheer, zowel voor vrijvervalriolering als mechanische riolering. We blijven doorontwikkelen om data betrouwbaarder te maken en beter te ontsluiten. Dit stelt ons in staat om een goede en toegankelijke meerjarenplanning te maken voor onderhoud en vervanging.
Naast de integrale projecten waar riolering in deelneemt, gaan we in 2026 door met het relinen van riolen. We kiezen voor relinen op locaties waar integrale afstemming niet doelmatig is vanwege de beperkte omvang, kapitaalvernietiging van andere assets of verhoogde urgentie.

Voor de mechanische riolering werken we aan de volgende projecten:

• Groot onderhoud aan diverse grote gemalen
• Planmatig vervangen van pompen en besturingen om storingskosten te verlagen.

• Aanpakken overbelasting drukriolering buitengebied, met focus op het Binnenveld (ten westen van Bennekom).

Oppervlaktewater en waterkunstwerken
Door het onderhoud aan oppervlaktewater en waterkunstwerken houden we watergangen, beschoeiingen, trailerhellingen maar ook pompen, watertappunten en fonteinen in stand. In 2026 besteden we ten aanzien van de waterkunstwerken opnieuw extra aandacht aan de veiligheid in relatie tot legionella. Verder geven we invulling aan de planning groot onderhoud aan duikers en beschoeiingen. Deze opgave is voortgekomen uit de brede inspectie die in 2024 is uitgevoerd. In 2025 is hierop een inhaalslag gemaakt die in 2026, door middel van een regulier programma, vervolg krijgt.
Daarnaast stemmen we het beheer en onderhoud van het stedelijk oppervlaktewater inhoudelijk met het Waterschap af. Samen met het Waterschap voeren we in 2026 beheersmaatregelen uit voor de rietproblematiek langs diverse oevers en singels in de wijk Rietkampen te Ede. Dit naar aanleiding van een pilot in 2025.

Wagenpark
Onze organisatie beschikt momenteel over een wagenpark van 45 voertuigen, waarvan 3 leaseauto’s. In het kader van het solarcarport-project en de bijbehorende laadinfrastructuur streven we ernaar om tijdens de uitvoering van dit project (Q4 2025 – Q2 2026) zoveel mogelijk voertuigen te vervangen door elektrische varianten. De daadwerkelijke vervanging hangt af van de beschikbaarheid en levertijd van elektrische voertuigen op het moment van uitvoering. Bij het vervangen van een voertuig houden we rekening met meerdere factoren, zoals de afschrijvingstermijn, de technische staat en het beoogde gebruik van het voertuig. Niet voor alle toepassingen is momenteel een geschikt elektrisch alternatief beschikbaar.

Gebouwen
Het onderhoud aan onze gebouwen is in 2023 voor meerdere jaren aanbesteed. Voor uitvoering van het onderhoud is het MJOP leidend, maar er wordt kritisch gekeken of het geplande onderhoud ook daadwerkelijk noodzakelijk is. Bij vervanging wordt gekeken naar duurzame oplossingen.
De komende jaren worden werkzaamheden voorzien aan de buurthuizen, ambtelijke huisvesting, gymzalen en ons cultureel erfgoed. Ook combineren we verduurzaming en renovatiewerkzaamheden met elkaar, bijvoorbeeld bij sportzaal Maandereng.